Πρώτες βοήθειες αν πατήσετε αχινό

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Οι αχινοί είναι μικρά, θαλάσσια ζώα με ασβεστολιθικό σφαιρικό κέλυφος που φέρουν αγκάθια. Ανήκουν στην υπο-συνομοταξία των Εχινοζώων (ή Ελευθεροζώων), της συνομοταξίας των Εχινοδέρμων, στην οποία ανήκουν και οι αστερίες. Τα ζώα αυτά σχηματίζουν την ομοταξία τωνΕχινοειδών. Απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Ειδικότερα, ζουν στη λάσπη του βυθού ή σε μέρη με φύκια ή επάνω σε βράχους, σε μικρό σχετικά βάθος.Αχινοί, αστερίες και φύκη είναι μερικά από τα είδη που μαρτυρούν πόσο υγιές είναι ένα θαλάσσιο οικοσύστημα.

Αν πατήσετε αχινό:
Ο κίνδυνος: Είναι πιθανό να δημιουργηθεί απόστημα στην περίπτωση που παραμείνουν κάποια αγκάθια μέσα στο δέρμα.
         Τι να κάνετε:

• Καθαρίστε την περιοχή με λίγο οινόπνευμα ή οξυζενέ, για να αποφύγετε περαιτέρω μολύνσεις. Αν δεν διαθέτετε καθαρίστε την περιοχή με λίγο νερό (κατά προτίμηση ζεστό γιατί βοηθά στην απομάκρυνση των αγκαθιών)

• Επαλείψτε με λάδι, στα σημεία της επιδερμίδας που έχουν μπει τα αγκαθάκια. Χρησιμοποιείστε ελαιόλαδο ή baby oil ή ακόμα και λάδι αντηλιακό. Ό,τι έχουμε εύκαιρο, αρκεί να είναι λιπαρή ουσία. Περιμένουμε λίγο και, όταν μαλακώσει το δέρμα και τότε αφαιρέστε τα αγκάθια με ένα τσιμπιδάκι φρυδιών, το οποίο έχετε απολυμάνει προηγουμένως με οινόπνευμα ή καίγοντάς το με έναν αναπτήρα. Καλό θα είναι να έχουμε και ένα μεγεθυντικό φακό για να βλέπουμε.

• Προσοχή, υπάρχει και η λύση της καρφίτσας αν και είναι καλύτερα να την αποφύγετε γιατί εκτός του ότι τραυματίζετε το  δέρμα, υπάρχει περίπτωση να έχετε το αντίθετο αποτέλεσμα. Αφού την απολυμάνετε με οινόπνευμα, πολύ προσεκτικά, την πιέζετε και βγαίνει το αγκαθάκι.

• Αν πάλι δεν διαθέτετε τσιμπιδάκι ή καρφίτσα, πιέζετε μηχανικά στα σημεία με τα δάχτυλά σας, ώστε να βγουν προς τα έξω τα αγκάθια του αχινού. Προσεκτικά, τα τραβάτε για να τα απομακρύνετε.

•  Όταν επιτέλους τελειώσει αυτή η διαδικασία πρέπει να απολυμάνετε με οινόπνευμα ή οξυζενέ, για να αποφύγετε την μόλυνση.

• Απόφυγετε να πατήσετε το πόδι όσο μπορείτε και κάλυψτε την περιοχή με αυτοκόλλητο επίδεσμο. 

         Πότε να πάτε στο γιατρό: Αν παρατηρείτε ακόμα μικρά μαύρα σημαδάκια που δεν μπορείτε να αφαιρέσετε, πηγαίνετε σε γιατρό και μην περιμένετε να βγουν από μόνα τους.

Οπλιστείτε με υπομονή. Το περιστατικό δεν είναι σοβαρό ούτε υπάρχει λόγος ανησυχίας

Συνήθως, ο πόνος κρατάει γύρω στις δύο μέρες. Αν όμως δεν υποχωρεί, ίσως να σας ανακουφίσουν τα ποδόλουτρα με δροσερό νερό.

Οι αχινοί έχουν μάτια παντού!

Οι κολυμβητές έχουν τα μάτια τους δεκατέσσερα, μήπως πατήσουν αχινό, αλλά και οι αχινοί, από την πλευρά τους, είναι υπερβολικά ανοιχτομάτηδες, αφού βλέπουν με όλο το σώμα τους, σύμφωνα με μια νέα ευρωπαϊκή επιστημονική έρευνα. Πολλά ζώα έχουν απίστευτα πολύπλοκα μάτια και άλλα τα βγάζουν πέρα μια χαρά χωρίς καθόλου όργανα της όρασης. Ειδικότερα οι αχινοί έχουν οδηγηθεί, από την εξέλιξη του είδους τους, να βλέπουν χωρίς εξειδικευμένα όργανα, αλλά μέσα από ολόκληρο το σώμα τους, το οποίο, κατά κάποιο τρόπο, συνιστά ένα τεράστιο μάτι.  Οι ερευνητές του Τμήματος Θαλάσσιας Οικολογίας του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ (Σουηδία), του Ινστιτούτου Εξελικτικής Βιολογίας και Οικολογίας του πανεπιστημίου της Βόννης (Γερμανία), του Διεθνούς Κέντρου Θαλάσσιας Μοριακής Βιολογίας του Μπέργκεν (Νορβηγία) κ.ά., που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «όλος ο ενήλικος αχινός μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα πελώριο μάτι, ενώ η σκιά που ρίχνει ο σκελετός του ζώου πάνω στα φωτοευαίσθητα κύτταρα του σώματός του, μπορεί να του προσδώσει κατευθυντική όραση». Τα περισσότερα ζώα αντιδρούν στο φως και έχουν αναπτύξει έναν άκρως εξελιγμένο τρόπο να βλέπουν πολύπλοκες εικόνες, έτσι ώστε να είναι σε θέση να επιβιώσουν στο περιβάλλον τους. Τα μάτια των ανθρώπων και των εντόμων ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Και οι αχινοί όμως αντιδρούν στο φως, παρ' όλο που δεν διαθέτουν μάτια. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αχινοί διαθέτουν έναν μεγάλο αριθμό γονιδίων που σχετίζονται με την ανάπτυξη του αμφιβληστροειδούς, δηλαδή του φωτοευαίσθητου ιστού στο ανθρώπινο μάτι. Έτσι, οι αχινοί έχουν αρκετά γονίδια που μπορούν να κωδικοποιούν μια ευρέως διαδεδομένη πρωτεΐνη της όρασης, την οψίνη. Η νέα έρευνα μελέτησε κατά πόσο η οψίνη είναι εντοπισμένη σε συγκεκριμένα σημεία, οπότε θα μπορούσαν να ανιχνευθούν ορισμένοι φωτο-υποδοχείς, δηλαδή αισθητηριακές δομές που αντιδρούν στο φως. Με άλλα λόγια, οι επιστήμονες έθεσαν το ερώτημα από πού ακριβώς βλέπει ο αχινός. Τελικά, η απάντηση που προέκυψε από τη μελέτη του θέματος, είναι ότι οι υποδοχείς του φωτός δεν είναι εντοπισμένοι, όπως στα συμβατικά μάτια, αλλά βρίσκονται διάσπαρτοι τόσο στην κορυφή όσο και στη βάση ζώου, κυρίως στα «πόδια» του, με συνέπεια η ικανότητα «όρασης» του αχινού να βρίσκεται κατανεμημένη σε όλο ουσιαστικά τον οργανισμό του.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΑΧΙΝΟ

Οι αχινοί, ή αχινιοί, (καθαρεύουσα εχίνοι), είναι μικρά, θαλάσσια ζώα με ασβεστολιθικό σφαιρικό κέλυφος που φέρουν αγκάθια. Ανήκουν στην υπο-συνομοταξία των Εχινοζώων (ή Ελευθεροζώων), της συνομοταξίας των Εχινοδέρμων, στην οποία ανήκουν και οι αστερίες. Τα ζώα αυτά σχηματίζουν την ομοταξία των Εχινοειδών (Echinoidea).

Απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Ειδικότερα, ζουν στη λάσπη του βυθού ή σε μέρη με φύκια ή επάνω σε βράχους, σε μικρό σχετικά βάθος. Χαρακτηριστικό τους είναι τα μακριά τους αγκάθια, με τα οποία κινούνται, ενώ για την κίνησή τους χρησιμοποιούν και βαδιστικούς ποδίσκους, που έχουν σχήμα σωλήνα. Με τους ποδίσκους προσκολλώνται σε στέρεα υποστηρίγματα και επίσης αναπνέουν. Το κέλυφός τους σχηματίζει κάψα, η διάμετρος της οποίας τυπικά κυμαίνεται από 3 ως 10 εκατοστά. Τα γνωστότερα χρώματα περιλαμβάνουν το μαύρο και το σκούρο πράσινο, λαδί, καφέ, μοβ και κόκκινο. Τρέφονται κυρίως με Άλγες αλλά και με μύδια και άλλα ασπόνδυλα και κινούνται αργά. Εχθροί τους είναι οι αστερίες, τα χέλια και άλλα ζώα με τους οποίους τρέφονται. Υπάρχουν γύρω στα 700 είδη αχινών, από τα οποία αρκετά είναι εδώδιμα και αποτελούν αλιεύματα.